ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران، نمونه موردی: منطقه1 شهرتبریز

چکیده: امروزه علیرغم پیشرفت های تکنولوژیکی، سوانح طبیعی به خصوص زلزله، از دغدغه های اصلی جوامع است که تا کنون، روشی برای جلوگیری از وقوع و یا پیش بینی آن ابداع نشده است و تنها راه ممکن برای مقابله با این فاجعه ی طبیعی، برنامه ریزی پیش از وقوع زلزله، برای کاهش اثرات ناشی از آن از طریق مدیریت بحران می باشد. کشور ما به دلیل قرار گرفتن روی کمربند زلزله، از این نظر بسیار مورد تهدید است. به همین جهت، برنامه ریزی جهت کاهش اثرات زلزله باید به یکی از مهم ترین اولویت های مدیریت کشور تبدیل شود. شهر تبریز نیز به دلیل قرار گرفتن چندین گسل در اطراف آن، جزو لرزه خیزترین مناطق کشور محسوب می شود، بر این اساس توجه به ارزیابی آسیب پذیری این شهر و برنامه ریزی در جهت کاهش آسیب های ممکن، از ضروریات مدیریت شهری تبریز می باشد. در این میان شریان های حیاتی به عنوان اصلی ترین اجزای هر کلان شهر در اولویت اول قرارمی گیرد. به عبارت دیگر درصورت آسیب پذیر بودن جدی و نقص کاربری یکی از شریان های حیاتی، فعالیت های شهری و یا امداد رسانی در زمان بحران فلج می شود و به این ترتیب خسارات جانی و مالی رو به فزونی می گذارد. شبکه معابر شهری از مهم ترین شریانهای حیاتی شهرها محسوب می شوند که مخصوصا بعد از بحران، در عملیات امداد و نجات،تخلیه ی مجروحان و... تاثیر بسزایی دارند. بنابراین ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری و برنامه ریزی برای کاهش این آسیب ها امری ضروری می نماید.در این رساله، برای ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر منطقه1 تبریز، 3معیار درجه محصوریت،تراکم و ویژگی های ساختمانی انتخاب شدند. که معیار تراکم شامل زیر معیار تراکم جمعیتی و تراکم ساختمانی و معیار ویژگی های ساختمانی شامل پنج زیر معیار قدمت بنا،کیفیت بنا،نوع کاربری،سطح اشغال و نوع مصالح می باشد که هریک از این زیر معیارها، خود نیز دارای چندین زیرمعیارهستند که با روش دلفی ارزش گذاری شدند. در نهایت پس از ارزیابی آسیب پذیری معابر در هر زیر معیار، با روش ارزیابی چندمعیاره (mce)، معیارها همپوشانی شدند. نتایج نهایی حاکی از این است که، آسیب پذیری شبکه معابر محدوده ی مود مطالعه(جز در ناحیه ی1)، در سایر نواحی بیشتر از حد متوسط، و عمدتا زیاد و خیلی زیاد است. آسیب پذیری شبکه معابر در محلات اسکان غیررسمی بیشتر به چشم می خورد که در برنامه ریزی ها باید در الویت قرار بگیرند. واژگان کلیدی: مدیریت بحران، آسیب پذیری، شبکه معابر